Moda na tropikalne rośliny przyjęła się w Polsce na dobre. Polacy cenią je za niespotykany wygląd i wyjątkowe piękno. Rośliny, takie jak koleus są oryginalną ozdobą domów i ogrodów, Jest bajecznie piękny, tak jakby namalował go malarz.
Koleus można jednak z powodzeniem wykorzystać jako oryginalną ozdobę balkonów i tarasów, Swoją oryginalną urodą przyciąga uwagę- wygląda niczym z bajki, z magicznego, egzotycznego ogrodu. Nadaje się też do uprawy w donicach, skrzynkach, mieszkaniach, tarasach i w ogrodzie. Ich piękno tkwi w kształcie i ubarwieniu liści. Co ciekawe, najsłynniejszego i najdroższego koleusa na świecie możemy znaleźć na obrazie Vincenta Van Gogha „Koleus w doniczce”. Wnoszą powiew egzotycznej świeżości i ożywiają krajobraz. Nazwa wywodzi z języka greckiego, w którym oznacza rurkę i odnosi się do budowy fragmentu kwiatu.
Koleusy – brazylijska pokrzywka
Koleus zwany jest pokrzywka brazylijska. Roślina nie ma nic wspólnego z Brazylią. Jej naturalnymi siedliskami są tropikalna i subtropikalnej części Azji i Australii, gdzie są bylinami lub półkrzewami. Koleusy osiągają wysokość od 30 do 80 cm, tworząc silnie rozkrzewione, obficie ulistnione kępy. Omawiana bylina ma cudowne liście, które są jej sercem i sprawiają, że wprawia zachwyt każdego, kto ją zobaczy. Koleusy występują w przeróżnych odmianach. Ogrodnicy mówią, że odmian pokrzywki brazylijskiej jest tyle, że można stworzyć różnorodny, mozaikowy dywan z tej rośliny ubarwieniu, że można by z nich utworzyć mozaikowy dywan na całym ogrodzie.
Liście- ozdoba koleusa
Liście pokrzywki brazylijskiej są duże, mają jajowaty kształt. Brzegi są powycinane i zakończone w szpic. Ich barwy uzależnione są od odmiany, jednak najczęściej występują w kombinacjach odcieni bordo, fioletu, pomarańczy, czerwieni, zieleni, żółtego, różu, kremu, bieli, a nawet czerni. Dostępne są także krzewy, których liście mają kolor miedziany lub łososiowy. Wbrew potocznej nazwie „pokrzywka brazylijska”, koleusy należą do zupełnie innej grupy botanicznej niż pokrzywy, choć liście tej rośliny, na pierwszy rzut oka przypominają odrobinę pokrzywę. Liście mogą być jedno- lub wielobarwne, Za najbardziej atrakcyjne uznaje się odmiany pstrolistne, (mające kilka kolorów liści), np.: zielono-żółto-karminowe, różowo- -zielone, łososiowo-różowe, brunatno-czerwone z żółtym obrzeżeniem, buraczkowe z zielonymi plamami. Ciekawe zestawienia powstają poprzez łączenie ze sobą odmian o kontrastowej kolorystyce.
Bez kwitnienia
Popularne jest przekonanie, że ozdobą rośliny są przede wszystkim kwiaty i najpiękniej wygląda w momencie kwitnienia. Koleus to pod względem wyjątkowy przedstawiciel świata roślin. W tym przypadku jest odwrotnie- do kwitnienia lepiej nie dopuścić. Kwiaty są bardzo małe, biało-niebieskie lub fioletowe, zebrane w luźne grona. Botanicy uważają, że w przypadku koleusa, kwiaty negatywnie wpływają na urodę rośliny i osłabiają rozkrzewianie się i rozwój dekoracyjnych liści.
Uprawa koleusów w klimacie europejskim
Koleusy to rośliny tropikalne, ale bez większych problemów można je uprawiać w klimacie europejskim. Jednak w naszej strefie klimatycznej, koleusy uprawiane są jako rośliny jednoroczne, ponieważ w temperaturze poniżej 7 stopni C zrzucają liście, a poniżej 0 stopni C roślinka zamiera. Dobrze rosną w miejscach słonecznych, ale muszą mieć stale lekko wilgotne podłoże. Z podlewaniem tej rośliny, trzeba uważać, ponieważ bardzo źle znoszą przelanie – następuje gnicie korzeni. Zdecydowanie lepiej się czują na stanowiska położonych w półcieniach. W ogrodzie lub na balkonie dobrze jest im zapewnić im miejsce odsłonięte od wiatru, ponieważ silny wiatr i ulewny deszcz bardzo uszkadzają delikatne i bardzo pięknie liście tej rośliny. Koleusy są dosyć łatwe w uprawie i mają niezbyt wielkie wymagania glebowe. Wystarczy im podłoże organiczne, np. substrat torfowy o odczynie 5,8 – 6,0. W ogrodzie udaje się ich uprawa na przeciętnej, przepuszczalnej i lekko wilgotnej glebie.
Zimowanie koleusów
Koleusy bardzo źle znoszą zimno, praktycznie nie mają żadnej odporności na mróz- zamierają w temperaturze poniżej 8 stopni Celsjusza. Zimą przechowuje się jedynie rośliny mateczne. Idealnym miejscem do tego celu są pomieszczenia słabo ogrzewane (14-16 stopni Celsjusza). Koleusy nie mogą być zimowane w ciepłych, suchych mieszkaniach, ponieważ tracą wtedy liście, schną. W tym momencie mogą zostać atakowane przez szkodniki, np.: mszyce i przędziorki (najgroźniejsze szkodniki roślin) Trzeba zaznaczyć, że w okresie letnim koleusy mają ogromną odporność na szkodniki. Problem z niechcianymi gośćmi naszych roślin dotyczy jedynie okresu zimowego i przechowywania ich w suchych mieszkaniach.
Wielowiekowa historia koleusów w Polsce
Koleusy były znane w Polsce na długo przed pojawieniem się mody na roślinność egzotyczną w domu. Już w XIX i XX wieku uprawiano je pod nazwami coleus oraz pochwiatka. Modnie było je sadzić po 3 sztuki w doniczce, wtedy kompozycja wyglądała cudownie. Wraca zainteresowanie tymi roślinami i dlatego pojawiają się nowe odmiany zaskakujące kolorami i oryginalną urodą.
Co jeszcze trzeba wiedzieć o uprawie koleusa?
Koleusy nie wymagają zbytniego nawożenia. Nadmiar nawozu prowadzi do kruchości liści, co negatywnie odbija się na dużych liściach. Wystarczy wtedy bardziej intensywny deszcz, a na liściach już robią się dziury.
Rozmnażanie koleusów
Pokrzywkę brazylijską możemy rozmnażać z nasion. Idealny czas na wysiew to koniec lutego – początek marca. Nasiona kiełkują po około 10-14 dniach. Trzeba się liczyć z tym, że za każdym razem wschodzi mniej więcej połowa posadzonych nasion. Rośliny rozmnażane z nasion nie powtarzają cech rośliny macierzystej – mogą mieć zupełnie różne od niej wybarwienie. Zdecydowanie najlepszą metodą rozmnażania koleusów jest pobieranie i ukorzenianie sadzonek pędowych. Można to zrobić w dowolnym czasie. Uszczkniętą lub uciętą pod skosem ostrym nożem sadzonkę, powinno się ukorzeniać w wodzie. Do ziemi wsadza się młodą roślinkę po tygodniu lub dwóch. Korzenie są już silne i mocno rozrośnięte.
